Dù ở Việt Nam loại củ này có rất nhiều, giá thành khá rẻ, mang lại nhiều tác dụng với cơ thể nhưng do có vị đắng nên mọi người ít sử dụng.

Tam thất là loại củ được trồng rất nhiều ở Việt Nam, loại củ này cũng rất dễ sống, có thể trồng được ở mọi nơi và là vị thuốc rất tốt cho sức khỏe. Lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) cho biết, tam thất đứng đầu bảng trong số các vị thuốc đông y, thậm chí còn tốt hơn cả nhân sâm, nên mọi người mới có câu nói “thứ nhất tam thất, thứ nhì nhân sâm”.

Dưới góc độ đông y, tam thất được xét vào loại “thượng phẩm”, vì có nhiều tác dụng bồi bổ và chữa bệnh. Lương y Đắc Sáng cho biết, theo quan điểm của y học cổ truyền, tam thất có vị ngọt, hơi đắng, tính ôn, có tác dụng hóa ứ, tư bổ, cầm máu, tiêu thũng, giảm đau, dùng chữa tất cả các chứng xuất huyết, ngã đau sưng bầm tím, đau tức ngực, u bướu, huyết ứ, bế kinh, thống kinh, sản hậu huyết hư gây đau bụng, các loại mụn nhọt sưng đau, khí huyết lưỡng hư, tức ngực…

Tam thất có rất nhiều tác dụng với sức khỏe khi sử dụng.

Còn theo y học hiện đại, tam thất có các tác dụng như bảo vệ tim chống lại những tác nhân gây loạn nhịp. Chất noto ginsenosid trong tam thất có tác dụng giãn mạch, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tăng khả năng chịu đựng của cơ thể khi bị thiếu ôxy. Nó cũng ức chế khả năng thẩm thấu của mao mạch; hạn chế các tổn thương ở vỏ não do thiếu máu gây ra.

Ông Sáng thông tin thêm, dù tam thất có nhiều tác dụng với cơ thể nhưng do có tính đắng nên rất ít người sử dụng trong cuộc sống hàng ngày, đa số chỉ dùng kết hợp để làm thuốc. “Trong cuộc sống hàng ngày mọi người hoàn toàn có thể dùng tam thất như một thực phẩm, đồ uống bằng cách nấu chung với các thực phẩm khác, nhất là món hầm. Hoặc có thể pha chế thành nước uống cũng rất tốt cho cơ thể”, ông Sáng tư vấn.

Tam thất có thể dùng kết hợp để chế biến món ăn rất bổ. (Ảnh minh họa)

Không chỉ củ tam thất, theo vị lương y này, các bộ phận khác như thân, lá, hoa tam thất cũng có nhiều tác dụng với sức khỏe, đặc biệt là hoa. Theo đó, hoa tam thất được dùng khi còn tươi hoặc khi đã phơi khô. Loại hoa này có thể sử dụng hàng ngày bằng cách dùng từ 2 - 4g pha với nước sôi lấy nước uống cho đến khi hết vị ngọt đắng thì thôi.

Loại nụ hoa này được chứng minh là vị thuốc rất tốt cho hệ tim mạch nên bệnh nhân tim mạch nên sử dụng để có một trái tim khoẻ mạnh. Các khảo cứu của y học hiện đại cũng cho thấy, hoa tam thất có hoạt chất chính giống hoạt chất có trong nhân sâm như: Rb1, Rb2... có tác dụng thanh nhiệt giải nhiệt rất tốt, điều hòa chức năng của tạng can giúp hạ huyết áp và an thần, trấn tĩnh, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như cao huyết áp, phòng ngừa các biến chứng tim mạch, tai biến mạch máu não, tai biến não, chữa những người kém trí nhớ, ngăn ngừa chứng lú lẫn ở người cao tuổi... Ngoài ra, giúp ngăn ngừa, phòng chống bệnh ung thư, ức chế sự hình thành và phát triển của khối u.

Hoa tam thất cũng là vị thuốc quý nhưng ít người sử dụng. (Ảnh minh họa)

Dù tam thất là “thượng phẩm”, có nhiều tác dụng với sức khỏe, tuy nhiên lương y Bùi Đắc Sáng khuyến cáo, một số người không nên hoặc hạn chế sử dụng ví dụ như phụ nữ đang hành kinh. Lý do là tam thất có tác dụng hoạt huyết hóa ứ có thể khiến kinh nguyệt ra quá nhiều. Trường hợp người phụ nữ vốn có huyết ứ làm kinh nguyệt không điều hòa có thể dùng tam thất để điều hòa kinh nguyệt, tuy nhiên cần sử dụng dưới sự hướng dẫn của thầy thuốc.

Người đang cảm lạnh cũng không nên dùng tam thất vì có thể làm cảm lạnh nặng hơn. Phụ nữ có thai tuyệt đối không nên tự ý sử dụng tam thất và các loại thảo dược từ tam thất vì tác dụng hoạt huyết có thể ảnh hưởng không tốt đến thai nhi.